Transformatie is het toverwoord van 2017. Verandering is het grote verlangen. Wie niet veranderen wil, is de geheide verliezer. Tenminste, dat is wat we vandaag veel horen en misschien ook wel denken. Maar de wetenschapper Julian Birkinshaw onderzocht de houdbaarheid van dit soort leiderschap- en managementideeën. Een goede 90 procent van alle ideeën was binnen 10 jaar met een vrolijke boog in het ronde archief verdwenen en vergeten en vergeven. Tegelijkertijd, als je ziet dat de manier waarop je organisatie vandaag functioneert, het bestaan van morgen niet garandeert, is stilstaan geen optie. Ondanks dat veranderen een risky business is. Zo toonden wetenschappers Pettigrew (1997) en Boonstra (2000) aan dat 70 procent van alle veranderingen mislukt. Hoe voorkom je dat de verandering faalt en breng je de organisatie in blijvende beweging?
nu met transformatiegarantie
Dit is een open deur, maar toch goed om neer te zetten: elke organisatie verandert, elke dag. Vaak ongezien en onbewust. Ingegeven door de komst van nieuwe medewerkers, nieuwe inzichten, nieuwe systemen, kleine initiatieven, lichte aanpassingen, het vertrek van oude bazen, bijdragen van buitenaf en bijvoorbeeld de inzet van flexwerkers. Bovendien hebben mensen de aangeboren behoefte om zich te ontwikkelen. Gewoon, heel natuurlijk en stap voor stap.
Het is niet dat organisaties niet kunnen veranderen. Echter, geforceerde, onlogische en onnatuurlijke transformatie zet de zaak op slot en laat de veranderclichés waarheid worden. In het juiste tempo kunnen organisaties prima veranderen. Gegarandeerd.
vier vuistregels voor transformatie
Veel veranderingen mislukken. Maar waarom eigenlijk? Er is geen eenduidig antwoord, maar dit is een aantal van de meest door onderzoekers gevonden oorzaken:
– geen breed beleefde en duidelijke urgentie;
– geen duidelijk doel;
– geen integrale aanpak: veel focus op één of enkele aspecten van de organisatie;
– leiderschap onvoldoende geoutilleerd als voorbeeld;
– trage procesgang en terugveren als de interventies ophouden.
In elke organisatie zullen er andere oorzaken zijn, maar ik denk dat je er wel één of meerdere herkent.
En dit betreft ‘slechts’ onderzoek naar reguliere organisatieverandering. De term transformatie¹ suggereert een complete gedaantewisseling; een fundamentele verandering van de organisatie, van business- tot organisatiemodel.Hoe kan zo¹n transformatie dan wel slagen?
Dit zijn vier vuistregels die daarbij kunnen helpen:
1 langetermijnvisie voor kortetermijnverandering
2 kleine stappen, grote successen
3 goed voorbeeld doet volgen
4 gebruik alle middelen
1 langetermijnvisie voor kortetermijnverandering
Als de transformatie van een organisatie vandaag plaats moet vinden, ben je er gewoon te laat aan begonnen. Deuren dicht en opnieuw beginnen is dan de beste oplossing. De organisaties die bewezen hebben van gedaante te kunnen wisselen zijn die organisaties die altijd de blik op de horizon hebben gehouden. Voorbeelden zijn het oudste nog bestaande familiebedrijf van Nederland (Knaapengroep), DSM, maar ook IKEA en Albert Heijn. Zij startten vanuit een visie op een wereld die er nog niet is. Vanuit daar keken en kijken zij naar wat vandaag nodig is. Door de organisatie telkens te richten op die horizon, (b)lijken de veranderingen van vandaag ineens heel haalbaar.
2 kleine stappen, grote successen
De kracht van Nudge en bijvoorbeeld Scrum is het ophakken van grote doelen naar kleine en haalbare stappen. Dat laatste is misschien wel het allerbelangrijkste. Niemand springt over een afgrond als de overkant onvoorstelbaar ver is. Elke organisatie verandert van nature, elke dag. Door die kleine veranderkracht te richten, maak je gebruik van het natuurlijk vermogen van de organisatie. Waarbij de behaalde successen de organisatie steeds meer vertrouwen geven in het verandervermogen in de toekomst.
3 goed voorbeeld doet volgen
Heb je het filmpje van Children See, Children Do weleens gezien? Kinderen imiteren het gedrag van hun ouders. Hoe graag we ook anders willen, in organisaties is het niet anders. Zelfs in agile organisaties met veel zelfsturing, blijft er altijd leiderschap nodig om de visie uit te dragen en de richting aan te geven. Van leiders wordt niet alleen verwacht dat zij hun visie en verhaal blijven herhalen, maar ook dat zij de gewenste ontwikkeling theatraal voorleven.
4 gebruik alle middelen
Transformatie vraagt om een integrale benadering. Zet alle middelen in om de beweging op gang te brengen en te houden. Vaak worden voor de hand liggende instrumenten als sturing¹ en omgeving¹ over het hoofd gezien. Terwijl ze – mits goed toegepast – de snelste en meeste impact hebben. Verander de plaats van de koffiemachine en mensen nemen een andere route. Dat geldt dus ook voor andere veranderingen die je in de organisatie wilt bereiken.
van veranderen naar blijvend bewegen
Vaak gehoord: verandering is hier een constante. En veel organisaties benaderen een verandering of zelfs transformatie nog als een sprint: starten, sprinten, stoppen. Waarna – door welke aanleiding dan ook – het hele circus drie jaar later opnieuw begint. Het is net als met sport. Als je het af en toe doet, valt het altijd tegen en wordt je nooit beter. Maar blijf je bewegen, dan wordt het steeds makkelijker en kun je bergen verzetten en grenzen verleggen. Juist de visie op de lange termijn en het verlangen om die visie waar te maken, kan de organisatie blijvend in beweging brengen.
Joris van Zoelen | joris@synergie.nl
